PDF dosyası
Çizelgenin Kullanımı: Bu çizelge 2014 yılı için çeşitli gökcisimlerinin doğma, meridyenden (gökyüzünde en yüksek noktasından) geçme ve batma zamanlarını, alacakaranlığın sonuyla başlangıcını ve Ay’ın evrelerini veriyor. Dikey eksen günleri, yatay eksen gece boyunca zamanı gösteriyor. Gece içinde yarımşar saatlik aralıklar ve yıl içinde pazar akşamlarını pazartesi sabahlarına bağlayan geceler noktalı çizgilerle belirtiliyor. Düşey olarak iki nokta arası bir güne, yatay olarak iki nokta arası beş dakikaya karşılık geliyor.
Bu çizelge Ankara için hazırlanmıştır. Ancak ülkemizin tamamında kullanılabilir. Yalnız gözlem yerinin Ankara’dan uzaklığına bağlı olarak zamanlarda küçük farklar olacaktır. Ankara’nın doğusundaki noktalarda çizelgede verilen olaylar daha erken, batısındaki noktalarda daha geç olacaktır.
Yaz saati uygulamasının geçerli olduğu zamanlarda çizelgedeki saatlere bir saat eklemek gerekiyor.
Almanağın kullanılmasına bir örnek olarak 18 Şubat'ı 19 Şubat'a bağlayan gecenin olaylarına bakalım. Bunun için ilk olarak çizelgenin sol tarafında bulunan eğriden 16 Şubat'a karşılık gelen noktayı bulmalıyız, bu noktanın biraz altı 18 Şubat'a karşılık geliyor. Buradan ilk edindiğimiz bilgi Güneş'in bu akşam yaklaşık 17:30'da batacağı. Bunun ardından, ortalık henüz tam kararmadan 17:40 civarında M45 (Yedi Kızkardeşler) meridyenden geçecek, yani gökyüzündeki en yüksek noktasına ulaşmış olacak. Bunun 5-6 dakika ardından da Neptün'ün battığını görüyoruz. Saat 19:00 sularında Güneş ufkun 18 derece altında olacak ve alacakaranlık sona erecek. Bunun ardından, 19:30 civarında M42 (Avcı Bulutsusu), 20:40 civarında Jüpiter meridyenden geçecek; bundan yaklaşık 5 dakika sonra da Uranüs batacak. Saat 21:00 hizasında gördüğümüz simge Ay'ın doğuşunu işaret ediyor. Bu simgeden ayrıca Ay'ın dolunaydan küçülmekte olduğunu ama henüz son dördüne de varmamış olduğunu anlıyoruz. Saat 21:40 dolaylarında İkizler takımyıldızının parlak bir yıldızı olan Polluks meridyenden geçecek; bunu 22:00 civarında Mars'ın doğması izleyecek.
Çizelgede bu biçimde sağa doğru giderek çeşitli gökcisimlerinin doğma, meridyenden geçme ve batma zamanlarını, ayrıca sabah alacakaranlığının başlangıcını (kesikli çizgi) ve Güneş'in doğuş zamanını bulabiliriz.
Çizelgenin hazırlanmasında kullanılan Python kodunu, GitHub sayfasından indirebilirsiniz.
Bu çizelgenin tasarımı, Sky & Telescope dergisinin her yıl yayınladığı Skygazer's Almanac'dan alınmıştır.
The design is based on Sky & Telescope's annual Skygazer's Almanac.
Atakan Gürkan